STAMBOOM VAN JOZEF
(JOS) WIERSEMA De geografische informatie - Tekstbron: WikiPedia Korte beschrijving van de meest voorkomende plaatsnamen in de stamboom.
Bedum (Gronings: Beem) is de hoofdplaats van
de gelijknamige gemeente. Het dorp ligt ongeveer 10 km ten noorden van de stad Groningen
en is gelegen aan de spoorlijn van Groningen naar Delfzijl en aan het Boterdiep. De
huidige hervormde kerk werd in de 11e eeuw gesticht als bedevaartskerk van Sint-Walfridus,
die in Bedum zou hebben geleefd en door Vikingen was vermoord. Opvallend aan de kerk is de
scheve 11e eeuwse toren in romaanse stijl. Volgens sommigen is deze minstens zo scheef als
die van Pisa. Hij is in ieder geval de scheefste van Nederland. In de 15e eeuw werd de
kerk vergroot tot een tweebeukige gotische hallenkerk, die in de 16e eeuw werd uitgebreid
met een groot koor met omgang ten behoeve van het kapittel van de kerk. Na de Reformatie
is de kerk zwaar verminkt, onder meer door sloop van het koor en verlaging van de
noorderbeuk. In de Middeleeuwen had Bedum nog een bedevaartskerk, gewijd aan Sint
Radfridus, metgezel van Walfridus. Van deze kerk is boven de grond niets over. De rooms
katholieke kerk Onze Lieve Vrouwe Hemelvaart is een eenbeukige kruiskerk in neo-gotische
stijl, gebouwd in 1880-1881 naar ontwerp van Alfred Tepe. De gereformeerde Noorderkerk uit
1938 werd ontworpen door architect E. Reitsma in traditionalistische stijl.
Ellerhuizen is een plaats in de gemeente Bedum. De
plaats bestaat uit een verzameling boerderijen die zich zo'n 2½ km uitstreek langs de Ellerhuizerweg.
De weg begint bij het Boterdiep, loopt dan 1½ km nagenoeg naar het oosten en dan nog 1 km
naar het noordoosten. Over het Boterdiep liggen twee bruggen die de Ellerhuizerbrug
(of -klap) en de Oude Ellerhuizerbrug heten. De "Oude" brug,
gelegen in het fietspad, is in werkelijkheid de nieuwste, maar heet zo omdat deze op de
landhoofden van de afgebroken brug is gebouwd. Deze waren blijven bestaan toen er, bij de
aanleg van de rondweg rond Zuidhorn, net ten zuiden van deze brug een vervangende werd
aangeleg. De brug bleek echter een gevaarlijk punt te zijn, omdat fietsers hier even van
de parallelweg af moetsen, om het kanaal over te steken. In de jaren 80 is daarop de brug
op de oude lokatie hersteld. De naam Ellershuizen (en Eller(t)sveld) heeft
in het Gronings de betekenis afgelegen plek of onbekende plek,
waarschijnlijk omdat het eerste deel op elders lijkt.
Groot- en Klein Maarslag zijn gehuchten in de
gemeente De Marne. Het ligt tussen Schouwerzijl en Mensingeweer. De gehuchten liggen op
wierden die zijn opgeworpen op de oeverwal langs de vroegere loop van de Hunze. De wierde
van Groot Maarslag is nog redelijk gaaf. Het is een ronde wierde, de rondweg of ossengang
is nog aanwezig. Groot Maarslag heeft nooit een eigen kerk gehad. Vanaf de wierde loopt
het Lijkenlaantje naar Klein Maarslag, waar de kerk overigens allang verdwenen is,
maar het kerkhof nog steeds aanwezig is.
Groningen is de hoofdstad van de provincie
Groningen. De stad wordt ook wel de "metropool van het Noorden" genoemd. De stad
heeft 181.000 inwoners (2006). Het is een stad met veel gevarieerde handel en industrie.
Groningen is ook een studentenstad. De Rijksuniversiteit Groningen en de Hanzehogeschool
Groningen hebben samen ruim 40.000 studenten. Groningen is dan ook een 'jonge' stad. De
stad is als woonplek in trek bij studenten en jonge, kinderrijke gezinnen. Tot ver in de
omtrek wordt Groningen "Stad" genoemd. In de bus laat je je strippenkaart
zien en zegt: "Stad" en de chauffeur stempelt af tot Groningen. Of zoals de
stad-Groningers zeggen: "D'r is mor ain stad en dat is Stad". Zelf noemen ze
zich "Stadjer" of "Stadjeder". Stadjers noemen Groningen ook wel
liefkozend: "Groot Loug", dat wil zeggen "Groot Dorp". Zelf hebben de
stad-Groningers als bijnaam: mollebonen.
Oldorp (ook: Oldörp) is een wierde even ten
oosten van Uithuizen. De naam is een verwijzing naar zijn oorsprong. Het is namelijk het
dorp waar Uithuizen uit is ontstaan. Het dorp heette van oorsprong Brunwerd. Toen
men echter huizen buiten de wierde ging bouwen, kregen deze de aanduiding van uithuizen,
de uit (buiten) de wierde gebouwde huizen. Het oorspronkelijke dorp werd daarbij aangeduid
met het oude dorp of Oldorp. In Oldorp heeft vele jaren een volkshogeschool
gefloreerd, ooit gesticht door de vader van Seth Gaaikema, die dominee was te Uithuizen.
In het gebouw is sedert enige jaren een internationaal centrum voor Zenboeddhisme
gevestigd, genaamd Zen River. Oostum is een wierde in de gemeente Winsum. Het
gehucht ligt aan de weg van de stad Groningen naar Garnwerd. De wierde is tussen 1905 en
1913 grotendeels afgegraven. Op de wierde staat misschien wel het meest afgebeelde
romaanse kerkje van de provincie Groningen. Ongebruikelijk is de zadeldaktoren die, in
tegensteling tot andere zadeldaktorens in de regio, dwars staat. Oostum ligt aan het
Pieterpad.
Uithuizermeeden (Gronings: Meij) is een dorp
in de gemeente Eemsmond, in het noorden van de provincie Groningen. Het is ook de naam van
de voormalige gemeente, die in 1979 opgegaan is in de gemeente Hefshuizen. Het dorp ligt
aan het einde van het Meedstermaar. De naam Uithuizermeeden betekent: de gras- of
hooilanden (madeland) van Uithuizen. Dat dit een van oorsprong nat gebied moet zijn
geweest, alleen geschikt voor grasland, wordt duidelijk aan namen als de Schapenweg
en de Hooilandseweg. De Hooilandseweg loopt van het dorp naar het oosten het
oorspronkelijke natte gebied in. Aan deze weg liggen Roodeschool en helemaal aan het
oosten Oosteinde.
Usquert (Gronings Oskert) is
een plaats in de gemeente Eemsmond. Voor 1990 was het de hoofdplaats van de gelijknamige
gemeente. In dat jaar is het samen met Warffum, Kantens en Hefshuizen opgegaan in de
gemeente die tegenwoordig de naam Eemsmond draagt. Usquert is de meest noordelijke plaats
van de rij wierden Westerwijtwerd, Middelstum, Toornwerd, Kantens, Eelswerd, Rottum,
Helwerd, Kloosterwijtwerd en Usquert. Ten noorden van het dorp ligt de Noordpolder met het
vissershaventje van Noordpolderzijl. De schepen die hier hun thuishaven hebben, hebben als
de lettercode UQ van Usquert. Het voormalige gemeentehuis is in 1930 gebouwd door Berlage.
Het heeft een toren met twee klokken, die door Berlage zijn bekostigd, toen bleek dat de
kosten boven de begroting zouden uitkomen en de raad ze wilde schrappen. De koren- en
pelmolen "Eva" stamt oorspronkelijk uit 1818 en is na een brand die de molen
gedeeltelijk verwoeste in 1891 herbouwd. De op 30 december 1890 verbrande molen was
oorspronkelijk uit Bedum afkomstig en stond daar als poldermolen samen met 'echtgenoot'
"Adam", eveneens een poldermolen. "Adam" verhuisde naar Delfzijl en is
daar nog steeds als korenmolen aanwezig. De molen heeft na dat zij buiten gebruik raakte
drie ingrijpende restauraties gehad, namelijk in 1953-'56, begin jaren '80 en in
2000-2001. Voor de tweede restauratie werden voor de destijds deplorabele molen acties
gehouden met de leus 'Laat Adam geen weduwnaar worden.' De molen wordt regelmatig door
vrijwillige molenaars bediend. Even ten westen van Usquert ligt, aan het Usquerdermaar, de
boerderij Groot Kruisstede, die zijn naam op een wonderlijke manier heeft gekregen.
Amsterdam is de (titulaire) hoofdstad van Nederland.
Liefkozend en schertsend spreekt men in het Amsterdams ook wel van Mokum ('stad' in
het Jiddisch). Het is één van de steden in de Randstad. De stad ligt in de provincie
Noord-Holland, aan de monding van de Amstel en aan het IJ. De Amsterdamse haven is via het
Noordzeekanaal verbonden met de Noordzee. Op 1 juli 2006 telde de gemeente Amsterdam
741.623 inwoners (bron: CBS). De gemeente is onderverdeeld in verschillende stadsdelen die
weer zijn onderverdeeld in buurten en wijken. Zie sjablonen onderaan deze pagina. De
stedelijke regio (Amsterdam, samenwerkende gemeenten (zie ROA), Almere, en anderen) telt
meer dan 1,5 miljoen inwoners. Tot de regio kan gerekend worden het gebied tussen Alkmaar,
Zaanstad, Purmerend, Almere, Diemen, Abcoude, Amstelveen, Hoofddorp, Haarlem en IJmuiden.
Tegenwoordig kan Amsterdam, hoewel geen metropool in eigenlijke zin, met enig recht
aanspraak maken op de status van wereldstad. Bij een invloedrijke poging van de
Loughborough University (Engeland) om wereldsteden te definiëren en te categoriseren (the
Globalization and World Cities Study Group & Netwerk) werd Amsterdam gedefinieerd als
een "Gamma-wereldstad", naast steden als Boston, Genève, Jakarta, Johannesburg,
Praag en Taipeh.
Diemen is een plaats en gemeente in de
Nederlandse provincie Noord-Holland. Binnen de gemeentegrenzen liggen geen andere kernen.
Aan de noordzijde van de gemeente ligt het IJsselmeer. Verder grenst Diemen aan de
gemeentes Amsterdam, Ouder-Amstel (dorp Duivendrecht) en Muiden. Diemen maakt deel uit van
het kaderwetgebied Regionaal Orgaan Amsterdam. De gemeente telt in totaal (per 1 augustus
2006, bron: CBS) 23.796 inwoners en heeft een oppervlakte van 14,32 km² (waarvan 2,49
km² water). Diemen wordt doorsneden door het Amsterdam-Rijnkanaal en de Diem. De Diem
bestaat uit twee delen, wat ook de naam van Diemen verklaart. Diemen bestaat uit vier
delen: Diemen-Noord, Diemen-Centrum, Diemen-Zuid en het buitengebied. Het bewoonde deel
van Diemen ligt vrijwel volledig ten zuiden van het Amsterdam-Rijnkanaal en ten westen van
de Diem. Ten oosten van de Diem ligt Overdiemen, aan beide kanten van het kanaal.
|
